Asset Publisher Asset Publisher

Wyniki i metody inwentaryzacji

Wstępnie liczbę schronów występującą na terenie nadleśnictwa szacowałem na około 80 obiektów, co ostatecznie okazało się liczbą mocno zaniżoną. Początkowo wiedzę o lokalizacji budowli opierałem na własnych obserwacjach, wiedzy pracowników nadleśnictwa oraz miejscowej ludności. Odszukiwane obiekty rejestrowałem w odbiorniku GPS w programie mLAS Inżynier, jako obiekty punktowe. Po pewnym czasie zaczął jawić się na monitorze odbiornika obraz warstwy punktów przecinających obszar Nadleśnictwa ze wschodu na zachód z lekkim odchyleniem ku północy. Dużą pomocą i przełomem w pracach terenowych okazało się wykorzystanie fotokopii oryginalnych niemieckich map sztabowych z naniesionymi umocnieniami. W 1945 roku wojska amerykańskie zdobyły te dokumenty w Niemczech i obecnie można je w formie kopi zakupić z zasobów archiwum; National Archives and Records Administration  w Waszyngtonie. Dzięki tym dokumentom udało się doprecyzować wyniki inwentaryzacji. Dane z GPS zostały przetworzone przez koleżankę z działu technicznego w programie ArcGIS i tak powstała współczesna mapa fortyfikacji.

Długość linni obronnej na terenie Nadleśnictwa wynosi 35 km, a obiekty rozrzucone są w pasie do 3,5 km szerokości co daje łączny obszar poszukiwań ponad 100 km2. Poszczególne schrony są doskonale dopasowane do warunków terenowych i wkomponowane w teren, co w niektórych przypadkach nastręczało sporo trudnośći w trakcie poszukiwań. Ogółem zinwentaryzowano na terenie administrowanym przez Nadleśnictwo Orneta ponad 200 schronów różnych typów. Można je podzielić najogólniej na dwa typy; bojowe uzbrojone w ciężkie karabiny maszynowe i bierne które dzielą się na obserwacyjne, dowodzenia i pozostałe ukrycia. Co ciekawe według istniejących map z 1944 roku na tym samym terenie znajduje się 197 schronów. Z niewiadomych przyczyn mapa archiwalna jest niekompletna. Nie naniesiono na nią kilku pojedyńczych obiektów jak i całego fragmentu lini na południe od wsi Henrykowo. W dwóch przypadkach mylnie określono typy schronów. Spośród ogólnej liczby zinwentaryzowanych schronów 190 znajduje się na gruntach w zarządzie Nadleśnictwa Orneta, pozostałe obiekty położone są na gruntach innych własności.

Ponadto zinwentaryzowałem inne obiekty budowlane na terenie Nadleśnictwa nie naniesione na mapie archiwalnej. W trakcie poszukiwań udało się ustalić położenie kilkudziesięciu łącznic telefonicznych. Te niewielkie budowle umieszczano za linią schronów bojowych. Wchodziły one w skład sieci łączności. Poza tym odnalazłem w terenie kilka fundamentów po budynkach magazynowych. Na terenie Nadleśnictwa wybudowano ponadto jedną z kilku planowanych zapór na rzece Pasłęce. Znajduje się ona w niewielkiej odległości na północ od mostu pomiędzy wsiami Łozy i Bardyny. Teren zalewowy, który miała tworzyć został naniesiony na mapę archiwalną. Odnalazłem ponadto jeden niezidentyfikowany obiekt w oddziale 273i Leśnictwa Giedyle. Nie udało się z całą pewnością ustalić przeznaczenia tej budowli. Miał on prawdopodobnie związek z zapewnieniem łączności schronom po obu stronach rzeki Pasłęki.

Określenie typów obiektów ustaliłem na podstawie danych z mapy archiwalnej. W przypadku nowo odszukanych obiektów, typ został określony na podstawie porównań konstrukcyjnych do obiektów o ustalonym typie.

Określenie kategorii odporności na ostrzał, w przypadku schronów bojowych ustaliłem
na podstawie niemieckiej instrukcji budowy umocnień „Vorschrift für den Bau ständiger Befestigungsanlagen" z 16 sierpnia 1933 roku. Wprowadzała ona sześć kategorii oznaczonych literowo: D, C, B1, B, A1, A.  Litera D oznaczała najniższą odporność schronu zaś A najwyższą.