Wiele zabytków archeologicznych przetrwało do naszych czasów, gdyż chroniły je lasy. Dzięki nim zachowały się obiekty o nie zmienionej formie terenowej, dotyczy to również pozostałości po zamku w Plutach.

W ramach Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki na terenie Warmii i Mazur od 2012 r.  jest systematycznie sporządzana dokumentacja pozostałości dawnych grodów, znajdujących się na terytorium Warmii i Mazur.  Oprócz „klasycznych” metod poszukiwawczych stosowanych w archeologii, kluczową rolę odegrała tu analiza danych pochodzących z lotniczego skanowania terenu (ALS). ALS pozwala bardzo dokładnie poznać ukształtowanie terenu, nawet, gdy porasta go gęsty las, a różnice w wysokości nie są widoczne gołym okiem.

Dzięki temu Programowi w bieżącym roku, zostało przebadane Grodzisko w Plutach, znajdujące się w lasach Nadleśnictwa Orneta.  Grodzisko w Plutach znane jest archeologom od ponad stu lat, ale do tej pory  nie zostało zbadane. Żyjący na przełomie XIII i XIV wieku kronikarz niemiecki, zakonnik krzyżacki Piotr z Dusburga w swojej "Kronice ziemi pruskiej" informował, że w 1325 roku Jordan, proboszcz kapituły warmińskiej, wybudował w Plutach zamek. Twierdza ta nie należała bezpośrednio do Zakonu Krzyżackiego, tylko do jednej z czterech diecezji warmińskich, ustanowionych przez papieża Innocentego IV w 1243 r. w Prusach.

Archeolodzy uważają, że zamek ten powstał w miejscu dwóch wcześniej istniejących założeń: obronnej osady z wczesnej epoki żelaza (V-III w. p.n.e.) i grodu z czasów plemion pruskich (XI-XIII w). Wały obronne pruskiej osady były podobne do tych z czasów krzyżackich, majdan otaczała  palisada. Według badaczy pruska ludność została z niej przepędzona i w tym samym miejscu powstał zamek. Podwyższono  wały ziemne, otaczające całe założenie.  Dla naukowców fakt, że w okresie władzy krzyżaków zbudowano zamek w miejscu, gdzie wcześniej istniały obronne osady jest zaskoczeniem, bo większość z kilkudziesięciu znanych podobnych twierdz w Prusach powstała w miejscu gdzie nie było wcześniejszych osad.

Zdaniem dr Rafała Soleckiego koordynatora Programu z Instytutu Archeologii Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, budowla miała ugruntować nową władzę na tym terenie, ale nie był to garnizon wojskowy. Mieściła się tutaj głównie kościelna administracja, być może też było to miejsce związane z poborem danin od miejscowej ludności.

Obok Zamku w Plutach w ramach tego Programu zostały wytypowane na terenie Nadleśnictwa Orneta inne dotąd nieznane miejsca, które mogą kryć pozostałości po wcześniejszych mieszkańcach Warmii i  w najbliższym czasie zostaną one przebadane.  

Leśnicy doceniają wartość dziedzictwa archeologicznego i konieczność jego ochrony na administrowanych przez siebie terenach, dostrzegają również jego walory turystyczne. Przykładem może być grodzisko znajdujące się w Rezerwacie Dolina rzeki Wałszy, przy ścieżce edukacyjnej oznaczone w terenie tablicą informacyjną.  W planach archeologów jest przebadanie tego tajemniczego miejsca strzegącego brzegu rzeki Wałszy.